Problem dysleksji dotyczy coraz większej rzeszy uczniów i ich rodziców również .W swojej publikacji chciałam pokazać wszystkim zainteresowanym , że nie jest to wstydliwy problem . Moim zamiarem było również chociaż trochę przybliżyć złożoność przyczyn , napisać o , pierwszych symptomach i formach dysleksji rozwojowej . Mam nadzieję , że chociaż trochę mi się to udało .Pozdrawiam i życzę miłej lektury .
Autor: Iwona Rogińska
Pierwszy dzień września......
To tego dnia siedmiolatkowie , pierwszy raz , w większości - przekraczają mury szkoły. Wszystkie dzieci oraz ich rodzice wierzą w jak najlepsze wyniki, osiągnięcia.. Niestety po kilku miesiącach niektórzy rodzice zauważają jakieś niepokojące sygnały...... Większość z nich można było dostrzec już wcześniej , ale w tym zagonionym świecie... Otóż już u dzieci w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym można dostrzec pewne symptomy związane z dysleksją. I tak w zakresie sprawności fizycznej dziecko nie raczkowało, pózno zaczęło chodzić , nie posiada ,umiejętności stania na jednej nodze . Katastrofa to rzucanie i łapanie piłki. Jeżeli zaś chodzi o sprawność rąk to takie dziecko jest nieporadne w samoobsłudze (ubieraniu się jedzeniu, zapinaniu guzików, wiązaniu sznurowadeł,) Najczęściej niechętnie rysuje, maluje i wycina. Nie przepada też za konstruowaniem budowli z klocków. Jego rysunki są prymitywne w formie , ma trudności z odtworzeniem figur geometrycznych i rysowaniem szlaczków. W późniejszym okresie - dziecko ma problemy ze wskazaniem lewej i prawej strony. Używa raz jednej raz drugiej ręki , wyrazy zapisuje w lustrzanym odbiciu i od prawej do lewej strony. Mowa jest też wyraźnie opóźniona .Dziecko w wieku przedszkolnym ma problemy z wypowiadaniem trudniejszych słów, nieprawidłowo artykułuje wiele głosek, ma trudności z budowaniem wypowiedzi i zapamiętywaniem nazw. W 6 roku życia nadal ma kłopoty z poprawnym używaniem wyrażeń: nad- pod, za- przed, wewnątrz, na zewnątrz, popełnia też błędy gramatyczne. Myli nazwy, zamiennie używa głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, myli też nazwy zbliżone fonetycznie. Dużą trudność sprawia dziecku zapamiętanie nazw dni tygodnia, nazw miesięcy, pór roku, wierszyków, wyliczanek czy szeregu liczb. Po wykluczeniu wady wzroku zauważa się też nieporadność w rysowaniu, trudności w układaniu puzzli, mozaik i układanek. Cały czas utrzymują się kłopoty z wyodrębnianiem szczegółów różnic na obrazkach i odróżnianiem podobnych kształtów. Te objawy powinni spostrzec rodzice ale też i lekarze pediatrzy. Niestety , jak wynika z badań profesor Marty Bogdanowicz, ta grupa zawodowa zupełnie bagatelizuje problem , ponieważ ma najmniejszą wiedzę na ten temat .W ten sposób mija cenny czas a rodzice słyszą uspokajające informacje typu: wyrośnie z tego, bądź- jeszcze ma czas . W tym czasie opóźnienie się pogłębia W szkole narastają kłopoty uczeń coraz częściej z oporem idzie do szkoły, przejawia oznaki dużego podenerwowania. Czas najwyższy rozpocząć terapię .Trzeba skonsultować się z poradnią psychologiczno- pedagogiczną. Jeżeli trudności w czytaniu i pisaniu współwystępują z szerszym zakresem problemów w nauce to jest prawdopodobne że nie mają one podłoża dyslektycznego. I tak niedyslektyczne przyczyny niepowodzeń w nauce to:
- niska sprawność intelektualna,
- wady wzroku, wady słuchu,
- schorzenia neurologiczne ( epilepsja, dziecięce porażenie mózgowe)
- zaniedbania środowiskowe i dydaktyczne
- brak motywacji do nauki.
W tym momencie należałoby napisać o charakterystycznych symptomach trudności w nauce :
- W pisaniu:
- trudności w pisaniu ze słuchu,
- mylenie liter :b-p , d-b ,u-n ,m-w , n-w, s-z , dz-c , sz-s , o-a , ł – l – t , ę – e , ą –a ,
- trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami , dwuznakami i głoskami tracącymi dźwięczność
- brak różnicowania ę –en , ą – om ,
- opuszczanie drobnych elementów liter , gubienie liter , opuszczanie końcówek i cząstek wyrazów ,
- przestawianie liter w wyrazach ,
- przestawianie szyku dyktowanych wyrazów ,
- błędy typowo ortograficzne wynikające ze słabszej pamięci wzrokowej ,
- zniekształcona graficzna strona pisma ,
- wolne tempo pisania .
- W czytaniu:
- wolne tempo pisania
- błędy w czytaniu : zamiana liter , opuszczanie liter , zmiana brzmienia, nieprawidłowe odczytywanie całych wyrazów ,
- trudności we właściwej intonacji czytanej treści ,
- trudności w zrozumieniu przeczytanego tekstu ,
- zgadywanie ,
- opuszczanie całych wierszy ,
- zmiana kolejności liter i wyrazów ,
- niechęć do głośnego czytania .
- W rysowaniu:
- trudności w rozplanowaniu rysunku
- skrajnie mocny lub słaby nacisk na ołówek , kredkę
- błędne odwzorowywanie rysunku ,
- W nauce języków obcych :
- znaczne problemy w związku z rozbieżnością między wymową a pisownią wyrazów ,
- W uczeniu się pamięciowym :
- tabliczka mnożenia ,
- nauka wierszy ,
- nazwy miesięcy czy kolejność dni tygodnia ,
- W nauce geografii:
- niewłaściwa orientacja w: czytanie mapy , stronach świata ,
- W nauce matematyki :
- lustrzane zapisywanie cyfr ,
- trudności w zapisie liczb wielocyfrowych i liczb z dużą ilością zer ,
- błędy w zapisie działań pisemnych ,
- błędny zapis ułamków dziesiętnych ,
- luki w zapisie obliczeń ,
- chaotyczny zapis operacji matematycznych ,
- brak opisu równania ,
- mylenie indeksów górnych i dolnych
- W nauce geometrii :
- zmiany kierunku w rysunkach
- trudności w odróżnianiu kształtów geometrycznych ,
- zakłócenia orientacji i wyobraźni przestrzennej
- trudności w rozumieniu pojęć , utrudnione przyswajanie werbalne ,
- Na lekcjach wychowania fizycznego ;
- błędne rozumienie instrukcji ćwiczeń spowodowane słabą orientacją w przestrzeni ,
- obniżona sprawność ruchowa ,
Dodatkowym symptomem charakterystycznym dla dyslektyka jest nierównomierna koncentracja uwagi i powolne tempo pracy stąd kłopoty z nadążaniem za pracą ogółu ,szczególnie jeżeli chodzi o klasówki i prace samodzielne . Uczniowie z dysleksją najczęściej nie potrafią właściwie organizować sobie czasu , wykazują dużą dozę spokoju ,pozornego opanowania , a w gruncie rzeczy nawet praca ze szkolnym podręcznikiem sprawia im problem . Wizyta w poradni i wkrótce opinia : dysleksja .Ten termin z greckiego oznacza dys – zły, trudny a z łaciny lego – czytam.
Co to jest: Otóż : dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w uczeniu się pisania, czytania, liczenia. Wynikają one z pewnych zakłóceń w rozwoju u dziecka mowy , spostrzegania, pamięci i tej słuchowej i tej wzrokowej, także ruchu i koncentracji. Dysleksja nie jest chorobą. To zaburzenia uczenia się nad którymi trzeba pracować wspólnymi siłami: rodzice i szkoła. Specjaliści wyróżniają różne formy dysleksji rozwojowej
- Dysleksja : trudności w czytaniu
- Dysortografia :trudności w opanowaniu poprawnej pisowni i popełnianiem różnego rodzaju błędów :w tym ortograficznych ,
- Dysgrafia : to zaburzenia strony graficznej pisma ,
- Dyskalkulia rozwojowa : trudności w uczeniu się matematyki , trudności w opanowaniu czytelnego pisma, jednym słowem graficznej strony ,występują kłopoty z liczeniem .
Oprócz dyskalkulii istnieją również inne zaburzenia poziomu zdolności matematycznych:
- Akalkulia; to zupełny brak zdolności matematycznych ,
- Oligokalkulia czyli relatywne zmniejszenie wszystkich zdolności matematycznych mniej więcej w tym samym stopniu,
- Parakalkulia czyli zaburzenia zdolności matematycznych występujące w przypadku choroby psychicznej .
Wyróżnia się też następujące typy dyskalkulii rozwojowej: Dyskalkulia werbalna to zaburzenia umiejętności słownego wyrażania pojęć i zależności matematycznych: oznaczanie ilości i kolejności przedmiotów ,nazywanie cyfr i liczebników nazywanie symboli działań matematycznych , Dyskalkulia praktognostyczna to zaburzenia w zakresie manipulacji matematycznych które obejmują pojedyńcze liczenie przedmiotów , dodawanie na konkretach i porównywanie wielkości czy też ilości. Dziecko z taką opinią nie jest w stanie ułożyć patyczków według ich wielkości . Dyskalkulia leksykalna to zaburzenie związane z nieumiejętnością czytania symboli matematycznych, cyfr , liczb , znaków matematycznych W łagodnej postaci tego zaburzenia uczeń nie odczytuje ułamków , liczb dziesiętnych , pierwiastków i liczb wielocyfrowych . W skrajnych przypadkach uczeń nie potrafi odczytać pojedyńczych cyfr czy też znaków matematycznych .
W praktyce częste jest używanie terminu dyslekcja w znaczeniu szerszym- dla wszystkich zaburzeń łącznie . U jednej osoby mogą występować wszystkie formy dysleksji rozwojowej ; najczęściej zdarza się występowanie dysleksji wraz z dysortografią . Specjalistyczne badania przeprowadzone w poradni psychologiczno – pedagogicznej ustalą przyczyny problemów dziecka z nauką ,określą poziom rozwoju umysłowego , spostrzegawczość , pamięć wzrokową i słuchową . Jeżeli dyslekcja zostanie stwierdzona ,dziecko otrzyma specjalne zaświadczenie i będzie miało opracowany indywidualny plan terapii , obejmujący zajęcia wyrównawcze , zajęcia korekcyjno – kompensacyjne i indywidualną pomoc zarówno w szkole jak i kierunek pracy w domu . Systematyczne zajęcia i praca są konieczne . Wprawdzie dysleksji nie da się całkowicie wyleczyć , ale terapia znacznie łagodzi jej konsekwencje i ułatwia dziecku życie w szkole . Niepowodzenia w nauce , brak pochwał ze strony nauczycieli , poczucie kompromitacji przed kolegami , niezadowolenie z samego siebie to uczucia , które stale towarzyszą uczniom dysleksją . dlatego tak istotne jest by , mieli oni zrozumienie i wsparcie swoich najbliższych . W tym miejscu nie pora na krzyki obwinianie się i przymus . Dyslektyków trzeba chwalić i nagradzać nie tylko za efekty pracy ale szczególnie za włożony w tę pracę wysiłek .Tylko to zmobilizuje ucznia do wytężonej pracy nad sobą . I na koniec pamiętajmy że , pomocy uczniom z dysleksją rozwojową należy udzielać w każdym wieku , ale im szybciej to zrozumiemy i wprowadzimy w czyn tym efekty naszej pracy będą większe . Jeszcze informacja : w całej Polsce działa aż 53 oddziały Polskiego Towarzystwa Dysleksji . Ich adresy można znaleźć na stronie www.dysleksja.univ.gda pl . Pod tym adresem organizowane są dyżury specjalistów , którzy udzielają wskazówek i pomogą rozwiązać wiele problemów związanych z dysleksją twojego dziecka .
Opracowała : IWONA ROGIŃSKSA – nauczycielka nauczania zintegrowanego w SZKOLE PODSTAWOWEJ im. ANTONIEGO i JAKUBA WAGÓW w GRABOWIE .
W publikacji wykorzystałam następujące materiały :
- Marta Bogdanowicz – O dysleksji , czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu – odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli .
- Marta Bogdanowicz – Ryzyko dysleksji .Problem i diagnozowanie .
|